• Home
  • Etiket: Lojistik Sektörü

Lojitrans 2019 İstanbul Fuarındaydık

İstanbul Fuar Merkezi’nde gerçekleştirilen fuar firmalara network imkanı sunulurken; Avrasya bölgesinin en büyük taşımacılık ve lojistik fuarı olan uluslararası ‘Logitrans Transport Lojistik Fuarı’ İçlerinde Select’inde bulunduğu dünyanın önde gelen lojistik sektörü temsilcilerini İstanbul’da buluşturdu


Read More Lojitrans 2019 İstanbul Fuarındaydık

Türk lojistik sektörü için yeni rota

“Türk Lojistik Sektörü İçin Yeni Rota: Hazar Transit Koridoru” konulu toplantıda Hazar Transit Koridoru’nun önemine dikkat çekildi.

Türk lojistik sektörü için yeni rota
 Hazar Strateji Enstitüsü (HASEN) tarafından gerçekleştirilen “Türk Lojistik Sektörü İçin Yeni Rota: Hazar Transit Koridoru” konulu toplantı HASEN Yüksek İstişare Kurulu Üyesi ve Eski Moskova Büyükelçisi Halil Akıncı’nın moderatörlüğünde, HASEN Genel Sekreteri Haldun Yavaş, HASEN Hazar Transit Koridoru Program Koordinatörü Seray Özkan, HASEN Uzmanı ve Piri Reis Üniversitesi’nde Uluslararası Lojistik ve Taşımacılık Bölüm Başkanı Doç Dr. Zafer Acar yeniden canlanan İpek Yolu’nda Hazar Transit Koridoru’nun önemini ve Türkiye’ye diğer rotalara göre sunduğu fırsatları tartıştırlar. Ayrıca bu toplantıda yeni hazırlanan Hazar Transit Koridoru raporundan bulgular ilk defa basın ile paylaşıldı.

Toplantının açılış konuşmasını yapan Haldun Yavaş, “Bugün raporunu açıklayacağımız Hazar Transit Koridoru öncelikle  Türkiye’ye yeni ihracat pazarları ve taşımacılık gelirleri kazandıracak bir potansiyele sahip. Bunun yanında Çin ve Avrupa Birliği arasındaki ticaretten ve buradaki taşımalardan pay alma imkanı sunuyor. Dolaylı olarak da Rusya krizinin olumsuzluklarına cevap verebiliyor” dedi.

Toplantıda raporun metadolojisini anlatan raporun yazarlarından Seray Özkan, “Bu rapor Ankara, Tiflis, Bakü, Astana’da yapılan saha çalışmaları, çalıştaylar ve yüz yüze görüşmeler sonrasında ulaşılan verilerle oluşturuldu. Bu verilerin ışığında alternatif taşımacılık rotaları, lojistik ve taşımacılık sektörünün bölgesel sorunları ve çözüm önerilerini inceledik. Bu raporun ikinci fazında ise rapora Çin, Özbekistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Afganistan ve Hindistan da dahil edilecek” dedi.

Hazar Transit Koridoru Üzerindeki Ülkelere 8,5 Milyar Dolarlık İhracat Yapıyoruz  
Raporun çıkardığı bulguları raporun bir diğer yazarı olan Doç. Dr. Zafer Acar anlattı. Hazar Transit Raporu’na göre 2014 yılında Türkiye’nin Hazar Transit Koridoru üzerinde yer alan Gürcistan, Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Kırgızistan’a olan toplam ihracatı 8,5 milyar dolar. Azerbaycan, Gürcistan ve Türkmenistan’a olan ihracat bu rakamın yüzde 75’ini oluşturuyor. Türkiye’nin bu ülkelerden olan ithalatı ise 3,23 milyar dolar. Bunun yüzde 38’i de Kazakistan’dan gerçekleşiyor.

Türkiye İçin Yeni Pazar Fırsatı
Bu ülkeler Türkiye’nin Rusya ile sıkıntı yaşanan ticaretine çözüm olabilir. Doç. Dr. Zafer Acar, “Türkiye’nin Rusya ile sorun yaşadığı yaş meyve sebze ithalatı yaklaşık 1 milyar dolar seviyesinde. Rusya ile geriye kalan ihracatı yan sanayi ağırlıklı. Bu konuda da Rusya yaptırımda bulunmuyor. Rusya’nın satın almadığı yaş meyve sebzeler Hazar Transit Koridoru üzerinden bu ülkelere satılabilir. Bu anlamda Hazar Transit Koridoru Türkiye’ye yeni pazarlar da kazandırabilir. Üstelik Rusya’ya dolu gidip Rusya’dan boş dönen Türk tırlarının lojistik maliyeti yüksek oluyordu. Oysa Kazakistan’a Türk tırları dolu gidip dolu dönebilir. Türk tırları Kazakistan’daki tahılı, petrol ürünlerini ya da Çin mallarını taşıyabilir ve taşıma maliyetleri daha da aşağı çekilir” dedi. Nitekim Çin ve Kazakistan, Çin’i Avrupa’ya bağlayan demiryolunun Kazakistan’daki önemli merkezlerinde serbest ticari bölgeler kurma konusunda anlaştılar. Kazakistan bu sayede transit yüklerden ciddi pay alacak.

800 Milyar Dolarlık Ticaret Nereden Geçecek?
Öte yandan Çin ile Avrupa arasında hızla yükselen ticaret Modern İpek Yolu’nu yeniden canlandırıyor. Hazar Transit Koridoru raporuna göre Çin ile Avrupa arasındaki ticaret 2014 yılında 615 milyar dolar iken bu rakamın 2020 yılında 800 milyar dolar olması bekleniyor. Türkiye’nin Çin ile olan ticaretinin ise aynı yıllar içerisinde 24 milyar dolardan 100 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. Türkiye bu hızla gelişen ticarette hem kendi ticaretini arttırarak hem de transit ülke olarak kazançlı çıkabilir.

Asya ile Avrupa arasındaki bu ticaretin geçiş yapabileceği 3 ana alternatif koridor bulunuyor. Bunlardan bir tanesi Çin’den Avrupa’ya Rusya üzerinden giden Kuzey Koridoru. İkinci rota ise Çin’den başlıyıp Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan aracılığı ile İran’ın Bandar Abbas Limanı’na ulaşan Güney Koridoru. Üçüncü rota ise Çin, Hindistan, Afganistan, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Kırgızistan, Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye üzerinden Avrupa.

Rusya Yolundan Hem Daha Hızlı Hem de Daha Ucuz
Doç. Dr. Zafer Acar, “Bu rotalar arasında en avantajlısı Hazar Transit Koridor. Hem daha hızlı, hem de kuzey ve güney koridorlara göre daha ucuz. Güney Koridoru’ndan bir malın Çin’den Avrupa’ya ulaşması 25-30 gün sürerken, bu süre Kuzey Koridoru’nda 15 gün seviyelerinde, Hazar Transit Koridoru’nda ise 12-13 gün sürüyor. Üstelik Hazar Transit Koridoru’nun maliyeti de Rusya üzerinden geçen yolun maliyetinin yarısında bile az” dedi.

Öte yandan Azerbaycan, Türkmenistan gibi ülkeler özellikle bu koridora çok önem veriyor ve ciddi liman yatırımları yapıyorlar. Bu yatırımların hepsi hayata geçtikçe rota daha da hızlanacak Kazakistan’da Zhezkazgan ve Beineu arasındaki demiryolu bağlantısı sayesinde bu rota sadece 12 günde tamamlanacak.

BTK Zamanında Bitmezse Fırsat Gürcistan ve Romanya’ya Kaçabilir
Yine Türkiye tarafının da yapması gereken yatırımlar var. Çin’den Bakü’ye uzanan 4 bin kilometrelik demiryolu tamamladı. Toplam uzunluğu 838 kilometre olan Bakü Tiflis Kars(BTK) hattının ise Azerbaycan ve Gürcistan bölümleri bitirilmiş olsa da Türkiye tarafında kalan 76 kilometrelik hattın inşaatı uzun bir süredir bitirilemedi. BTK hattı zamanında tamamlanamazsa Türkiye bu ticaretten alacağı payı kaçırabilir. Zira Bu hat Gürcistan’dan Karadeniz üzerinden direkt olarak Romanya’ya ve buradan da Avrupa’nın diğer bölgelerine ulaşabilir. Bu nedenle Gürcistan’ın Anaklia gibi liman projeleri Türkiye için ciddi bir tehdit oluşturabilir.

İstanbul trafiğine çözüm: Lojistik köyler

İstanbul her gün bir yerden bir yere mal taşıyan irili ufaklı binlerce aracın trafiğe çıktığı bir kent. İstanbul’daki yük trafiği konusunda bazı düzenlemeler yaparak, trafikte bir rahatlama yaratmak mümkün mü diye Lojistik Uzmanı Akın Toros’a sorduk

İstanbul trafiğine çözüm: Lojistik köyler

Alanında kendini iyi yetiştirmiş yöneticilerden biri Akın Toros. Kendisi bir lojistik uzmanı. Dolayısıyla her çeşit ürünün bir yerden alınıp bir yere ulaştırılması ve tüketicinin karşısına çıkarılması onun işi. Bu anlamda dev bir taşımacılık ağını yönetiyor.

Hani İstanbul trafiğine herkes kendince bir çözüm üretiyor ya. Akın Toros’la karşılaşınca ister istemez aklıma geldi; lojistik sektörü trafiği nasıl etkiliyordur? Acaba İstanbul’daki yük trafiği konusunda bazı düzenlemeler yaparak, trafikte bir rahatlama yaratılamaz mı? Öyle ya her gün bir yerden bir yere mal taşıyan irili ufaklı binlerce aracın trafiğe çıktığı bir kent İstanbul.

Akın Toros’a bu konudaki önerilerini oturup benim için yazmasını istedim. Sevgili Toros, yük trafiğinden kaynaklanan trafik sorunlarını ve çözüm önerilerini yazıp bana iletti. İşte o öneriler:

1. Şehir içinde yerleşimin yoğun olduğu özellikle Anadolu yakasında, Kartal, Çekmeköy, Samandıra ilçelerinde hizmet veren gümrüklü depoların İstanbul dışına taşınması sağlanmalıdır. Gümrük depoya giriş ve çıkış yapan araçların yarattığı trafik önlenmiş olur.

2. Haydarpaşa limanının deniz yolu trafiğine kapatılması, İstanbul Asya yakasında Pendik, Gebze limanlarının kullanılması. Haydarpaşa limanına varış yapan konteynerlerin şehir içi trafiğine (E-5) dahil olarak kara yolu ile antrepo ve depolara sevki trafiği olumsuz etkilemektedir.

3. Asya ve Avrupa yakasında dağınık şekilde konumlanmış olan lojistik depo yapılanması amacı ile İstanbul’un her iki yakada belediye tarafından lojistik faaliyetleri (gümrüklü ve gümrüksüz depo, dağıtım merkezleri, tamirhaneler, şoförler için konaklama yerleri) gerçekleştirmek için lojistik merkezlerin (lojistik köy) bölgeleri belirlenmelidir. Avrupa yakasında Çatalca ve Arnavutköy (3.köprüye yakın), Asya Yakasında Gebze ve Paşaköy (3.köprü yakın) olabilir. Lojistik merkezleri her iki yakada, en az dört tane ve her biri 500.000 m2’lik bir alanlarda kurulması ve İstanbul’a ait lojistik faaliyetlerin bu köylerde merkezi olarak gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.

4. Asya yakasında hizmet veren ve yerleşim alanı içinde kalan Erenköy gümrüğünün şehir dışında bir bölgeye taşınması, bir önceki madde içinde bahsettiğim lojistik köyün içinde hizmet vermesi sağlanmalıdır. Erenköy gümrüğüne gelen ithalat mallarının depolara sevki ve ihracat mallarının Erenköy gümrüğüne nakliyesi şehir içi trafiğini olumsuz etkilemektedir.

5. İstanbul’un her iki yakası arasında gerçekleşen mal hareketi, kamyon ve TIR nakliyesi ile sevk edilmektedir. Bu araçların şehir içi hareketi köprü trafiği başta olmak üzere şehir içi trafiği olumsuz etkilemektedir. Bu kapsamda ki araç hareketinin azaltılması amacı ile 3. köprü üzerinde demiryolu taşımalarına imkan verecek alt yapı kurulmalıdır. Böylece İstanbul’un iki yakasında ki komple mal sevklerinin önemli bir kısmının 3.köprüden TIR ve Kamyon yerine demir yolu ile gerçekleştirilmesi sağlanırken, şehir içinde ki kamyon ve TIR hareketinin azalması sağlanır.

6. İstanbul’un her iki yakası arasında gerçekleşen mal hareketinin karayolu yerine deniz yoluna yönlendirilmesi sağlanabilir. İstanbul Boğazında Ambarlı ve Gebze arasında kamyon ve TIR taşınmasının sağlanması amacı ile RORO’lar hizmete alınmalıdır. Hali hazırda Bandırma-Ambarlı arasında kamyon taşıması yapan RORO hizmeti bulunmaktadır. Amaç; demiryolu ve deniz yolu kullanımı ile köprü geçişlerinde Kamyon ve TIR trafiğinin en aza indirgenmesinin sağlanmasıdır.

7. İstanbul içinde sayıları her geçen gün artan AVM’lere gelen mal hareketi de trafiği olumsuz etkilemektedir. AVM içerisinde hizmet veren firmalar kendi araçları veya anlaşmalı lojistik firmaları ile mallarını AVM’ye sevk etmektedir. AVM mal hareketi nedeni ile trafiğin olumsuz etkilenmemesi için AVM mal sevk standartları belirlenmelidir. Bu standart kapsamında mal hareketleri gece yarısı ve sabah erken 06.00 saatlerinde gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır. Mal hareketin en az araç ile gerçekleşmesi için her bir AVM’nin anlaşmalı bir tek lojistik firması olmalıdır. Bu lojistik firması mal hareketi ve teslim almaları AVM içinde organize etmelidir.

8. Mobil teknoloji ile birlikte her sene önemli büyüme artışı kat eden e-ticaret nedeni ile tüketici ev teslimatları şehir içinde trafik artışına sebebiyet vermektedir. Şehir merkezlerine ve trafiğin yoğun olduğu saatlerde ev teslimatlarına kısıtlama getirilerek, artan ev teslimatlarının trafik üzerinde ki etkisi azaltılabilir.

9. İstanbul limanları içerisinde hizmet veren gümrüklü depoların kapasiteleri artırılmalıdır. Artan gümrüklü depolama kapasitesi sonucunda limana gelen konteynerler ilave bir sevk ile liman dışında ki bir gümrüklü antrepoya sevk edilmeden liman içinde ki gümrüklü alana boşaltılır. Konteyner trafiğinde azalma sağlanır.

10. İstanbul Limanları ile Lojistik köyleri arasında demiryolu bağlantısı sağlanmalıdır. Limana gelen ve gümrüklemesi biten konteynerlar veya dökme yükler demiryolu ile kurulacak lojistik merkezleri (köylerine) sevk edilebilir. Bu sevkiyat yöntemi ile TIR ve Kamyon trafiğinde azalma sağlanması mümkündür. Demiryolu bağlantısı sadece İstanbul içinde değil İstanbul dışına çıkacak tüm yüklerin taşınması amacı ile kullanımı sadece karayolu üzerinde ki yoğunluğun azaltılmasına imkan vermez, taşıma maliyetlerini de önemli ölçüde azalmasını sağlar.

Bu önerilerimi detaylandırılmış ve genişletilmiş halleriyle İstanbul Belediyesi yetkilileri ile paylaşmayı ve İstanbul trafik sorununu çözmek adına katkıda bulunmayı çok arzu ederim.

CnnTurk

Lojistik Programları

Bir çok üniversite Lojistik Sektörüne nitelikli eleman kazandırmak için Lojistik programları açmış durumda. Onlardan aldığımız bilgileri sizlerle kısa kısa paylaşmak istedik.

Kadir Has Üniversitesi 

Uluslararası Lojistik Ön Lisans Programında Uygulamalı Eğitim

Uluslararası Lojistik Ön lisans Programı Bilişim teknikleri ve teknolojileri için ihtiyaç duyduğu laboratuvarlar için yüksekokul ve Meslek yüksekokulu bünyesinde yer alan laboratuvarlardan faydalanacaktır. Lojistik Programı Sektörel açıdan gereksinim duyulan uygulama çalışmalar sektörel işletmelerin bünyesinde gerçekleştirilecektir. Öğrenciler mesleki derslere ilişkin uygulama faaliyetleri ile ilgili olarak Demiryolu taşımacılığı ile ilgili Lojistik derslerinin uygulama bölümlerini RAYDER eğitim binasında ve TCDD tesislerinde görürlerken, karayolu taşımacılığı ile ilgili uygulama derslerini RODER üyesi firmaların bünyesinde, Uluslararası Ticaret ile ilgili uygulamaları ise çözüm ortağı olan dış ticaret firmalarının bünyesinde gerçekleştireceklerdir. Detaylar: http://www.khas.edu.tr/977/program-hakkinda 

Anadolu Üniversitesi

Uluslararası Ticaret ve Lojistik Yönetimi

Uluslararası Ticaret ve Lojistik Yönetimi Lisans Programının amacı, envanter, taşımacılık, depolama ve paketleme gibi konuları içeren ve bu yönde genel olarak; ekonomi, ithalat ve ihracat uygulamaları, lojistik, muhasebe, pazarlama, dış ticaret işlemleri gibi iktisat ve işletme derslerini kapsayan entegre bir programdır. Günümüz rekabet koşullarında uluslararası ticaret ancak çağdaş lojistik yönetimi anlayışı çerçevesinde yürütülebilmektedir. Dolayısıyla, uluslararası ticaret uygulamaları alanındaki uzmanların kapsamlı bir lojistik bilgisine sahip olmaları beklenmektedir.

Lojistik Programı, salt bir taşımacılık faaliyeti olarak değerlendirilmemektedir. Taşımacılığın yanında mal, hizmet, bilgi ve benzeri hususların teslim alınması, depolanması, müşterinin gereksinim duyduğu noktaya kadar taşınması gibi faaliyetlerin ekonomik bir plân dâhilinde koordine edilmesini içeren bir alandır. Bu programın amacı, ülkemizin ve bulunduğu bölgenin uluslararası ticaret ve lojistik gereksinimlerine cevap verebilecek, yeterli bilgi birikimine sahip, iyi derecede yabancı dil bilen, donanımlı ve sektördeki insan kaynakları gereksinimini karşılayabilecek nitelikli uzman elemanlar yetiştirmektir. https://www.anadolu.edu.tr/acikogretim/turkiye-programlari/isletme-fakultesi-lisans-programlari-4-yillik/uluslararasi-ticaret-ve-lojistik-yonetimi

Yeditepe Üniversitesi

Uluslararası Ticaret Ve Lojistik Yönetimi Yüksek Lisans Programı

Uluslararası Ticaret ve Lojistik Yüksek Lisans Programı kurumların her düzeyinde görev yapan ve bilgilerini yenilemek, güncelleştirmek isteyen profesyonellerle, kariyerini geliştirme çabasında olan üniversite mezunlarının katılabileceği çağdaş ve etkin bir yüksek lisans lojistik programıdır.

Uluslararası Ticaret ve Lojistik Yönetimi Yüksek Lisans Programının en temel amacı Ticaret ve Lojistik sektörlerinin üst düzey yönetici ihtiyacına cevap verecek adaylar yetiştirmektir. Bu amacının yanısıra program ile lojistik sektörünün ihtiyaç duyduğu elemanları yetiştirip eğitecek, araştırmacı akademik kadroların yetiştirilmesi de hedeflenmektedir.
Lojistik Programları; alanında deneyimli akademisyenler ile lojistik ve uluslararası ticaret gibi birbiri ile ilgili iki konu arasındaki bağlantıları kurarak bir sinerji oluşturmaktadır.  
http://www.yeditepe.edu.tr/lisansustu/uluslararasi-ticaret-ve-lojistik-yonetimi

Trakya Üniversitesi İpsala Meslek Yüksekokulu

Lojistik  programları, lojistik firmalarının ilgili departmanlarında, çeşitli sanayi kuruluşlarının satınalma, pazarlama, lojistik ve dış ticaret departmanlarında, liman İşletmelerinin ve turizm sektöründe faaliyet gösteren firmaların ilgili departmanlarında ara eleman, yönetici yardımcısı veya orta kademe yönetici yetiştirerek sektörün nitelikli işgücü ihtiyacını karşılamayı amaçlamaktadır. http://ipsalamyo.trakya.edu.tr/pages/lojistik-programi#.Vlx3MvnhDIU

Işık Üniversitesi

Uluslararası Lojistik Yönetimi Lisans Programı

Lojistik işletme biliminin en eski alanlarından birisidir. İnsanların bir yerden başka yere hareketiyle (göç veya askeri amaçlı) ve ticaretiyle başlamıştır. Günümüzde lojistikçiler bir ürünün üreticiden tüketiciye ulaştırılmasını sağlayan sistemin diğer bir deyişle bir kuruluşun tedarik zincirini organize edip, eşgüdümünü sağlayan uzmanlardır. Bir ürünün ortaya çıkmasını, dağıtılmasını, ve yerine ulaştırılmasını yani ürünün tüm yaşam döngüsünü yönetirler. Lojistik uzmanları satın alma, nakliye, depolama, stoklama ve nihai kullanıcıya ulaştırma faaliyetlerini gözetirler. Basit bir üründen askeri malzemeye kadar değişik ürünlerin ve insanların bir yerden başka yere hareketini yönetirler.

Lojistik programları daha çok imalat sanayi ve perakendecilik çerçevesinde düşünülmesine karşın daha geniş bir alana sahiptir. Enerji, finans, iletişim, bilişim teknolojileri gibi sektörler başta olmak üzere kamu kesimi de dahil bir çok alanda lojistik uzmanlarına ihtiyaç vardır. Uluslararası ticaret ve ulaşım faaliyetlerinin artmasıyla birlikte kalifiye lojistik elemanlarına olan talep artmaktadır.

Uluslararası lojistik yönetimi programı bu ihtiyaçlar düşünülerek işletme temeli üzerinde uluslararası ticaret programı ile bir sinerji yaratacak bir biçimde ve uluslar arası niteliğine ağırlık verilerek tasarlanmıştır. http://www.isikun.edu.tr/web/209-2046-1-1/isik_universitesi/akademik/iktisadi_idari_bilimler_fakultesi__bolumler_ve_programlar__isletme_bolumu__programlar__lisans_programlar/uluslararasi_lojistik_yonetimi_lisans_programi

Lojistik Programları

Kara, Deniz, Hava, Demiryolu taşıyıcı/acentelerine ve forwarder’lara, depo ve antrepo’lara ihtiyaç duyulan çözümler; modüler yapıda kullanılan lojistik programlarının önde geleni Select’in  Steps Pro ailesinde toplanarak sunulmuştur.

Müşterilerine daha hızlı ve sorunsuz hizmet verirken karlılıklarını kontrol etmek isteyen Lojistikçiler, aynı anda daha fazla bilgiye sahip olabilecekleri bütünleşik ERP sistemlerini tercih ediyorlar. Lojistik programları konusunda iddialı olan Select’in sektörel yazılım grubu Lojistik programları arasında fark oluşturmayı başarmış ayrı ayrı kalan bölümleri ihtiyaçları müşteri özeline göre yorumlayıp başarıyla entegre etmektedir.

Lojistik Programı, Lojistik Programları, Lojistik Sektörü, Lojistik Yazılımı

StepsPro Lojistik Programı yaklaşımı ise bütünleşiktir. Firmanın tüm bölümleri entegre bir yapı olan StepsPro Lojistik programlarını kullanır. Eski yaklaşımın entegrasyon, aynı verinin tekrar tekrar işlenmesi, farklı departmanlardan gelen raporların birbirini tutmaması gibi dezavantajlarını ortadan kaldırır.

StepsPro Lojistik programının temel amacı dünyada ve ülkemizde büyümekte ve gelişmekte olan Lojistik sektörünün artan ihtiyacı için; dış ticaret, gümrük, taşımacılık ve nakliye konularına hakim, nitelikli, ulusal ve uluslararası düzeyde bir sistem sunmaktır.

Lojistikte rota planlaması gibi operasyonların yönetimi için pek çok yazılımdan faydalanılırken, araç ve donanım anlamında akıllı uygulamaların yer aldığı sistemler araç takibini kolaylaştırıyor. Mobil yazıcılar aracılığıyla da teslimat takibi, etiket basılması gibi uygulamalar gerçekleştirilebiliyor.